In de energietransitie worden enorme initiatieven ontplooid, zoals het ontwikkelen van groene ammoniaterminals, waterstoffabrieken en installaties voor CO2-afvang en -opslag. Dit zorgt voor een toename van megaprojecten. Veel voorkomende contractvormen voor deze megaprojecten zijn: ‘Engineering, Procurement, Construction’ (EPC) en ‘Engineering, Procurement, Construction Management’ (EPCM). Hoewel EPC en EPCM op het eerste gezicht op elkaar lijken, zijn er fundamentele verschillen tussen de contractstrategieën. Het succesvol uitvoeren van deze megaprojecten vereist nauwe samenwerking tussen de verschillende partijen in de keten, waaronder ‘asset owners’, aannemers en adviseurs; dit vraagt om een weloverwogen contractstrategie. Wat zijn de verschillen?
Wat is EPC?
Een EPC-contract, afgeleid van Engineering, Procurement, Construction (ontwerp, inkoop en bouw), De EPC-aannemer gaat een resultaatsverbintenis voor het behalen van specifieke resultaten aan. Zo moet de EPC-aannemer het project voltooien binnen de gestelde tijd en het vastgestelde budget.
In internationale projecten worden hiervoor vaak FIDIC voorwaarden gebruikt. Voor Nederlandse projecten worden hier vaak de Uniforme Administratieve Voorwaarden voor Geïntegreerde Contractvormen (UAV-GC) gebruikt. Dit is een geïntegreerde contractvorm waarbij de aannemer verantwoordelijk is voor het ontwerp en de uitvoering daarvan.
De EPC-aannemer draagt de volledige verantwoordelijkheid voor het ontwerp, inkoop van materialen en de bouw. De EPC-aannemer is het centrale aanspreekpunt binnen het project, dit principe zorgt voor een duidelijke risicoverdeling waarbij de EPC-aannemer maar beperkte mogelijkheden heeft om extra kostenvergoeding en/of termijnsverlenging te vorderen.
De opdrachtgever heeft een minimaal aandeel in het dagelijkse projectmanagement. Ondanks dat de EPC-aannemer een premie in rekening brengt, biedt deze aanpak een grote mate van zekerheid voor de opdrachtgever (en financiers).
Wat is EPCM?
Binnen het EPCM-model, afgeleid van Engineering, Procurement, Construction Management (ontwerp, inkoop en bouwmanagement), neemt de EPCM-aannemer niet direct deel aan de bouw- of constructiewerkzaamheden. In tegenstelling tot het EPC-model, waar één enkele aannemer verantwoordelijk is, worden in het EPCM-model namens de opdrachtgever verschillende leveranciers en aannemers ingeschakeld om specifieke taken uit te voeren.
Een EPCM-contract kenmerkt zich als een dienstenovereenkomst, waarbij de EPCM-aannemer een inspanningsverplichting heeft. De EPCM-aannemer verricht doorgaans de volgende diensten:
- Het ontwerp (dit omvat het produceren van ‘basic engineering’ en het ontwikkelen van het gedetailleerde ontwerp).
- Het inkopen van materiaal en aannemen van werk namens de opdrachtgever.
- Bouwtoezicht en de coördinatie tussen de aannemers en leveranciers.
De EPCM-aannemer verleent projectmanagementdiensten zonder zelf een risicodragende hoofdrolspeler te zijn in het contract voor de bouw van het project. De EPCM-vorm geeft zowel de EPCM-aannemer als opdrachtgever, in tegenstelling tot EPC, meer flexibiliteit om wijzigingen van het ontwerp en/of uitvoeringsmethoden tijdens de uitvoering door te voeren.
Er bestaat in Nederland tot op heden geen standaard set algemene voorwaarden die specifiek toegespitst zijn op het EPCM-model. Internationaal is dit aanbod ook beperkt. Voor de onderliggende contracten voor de uitvoerende aannemers worden internationaal vaak FIDIC-voorwaarden gebruikt. In Nederland worden hier ook de standaard Uniforme Administratieve Voorwaarden 2012 (UAV) voor toegepast.
Belangrijkste verschillen tussen EPC en EPCM-contracten
EPC
- Volledige projectverantwoordelijkheid ligt bij de EPC-aannemer. De EPC-aannemer draagt het financiële risico voor de bouw zelf.
- Één aanspreek- en communicatiepunt.
- Minimale betrokkenheid vanuit de opdrachtgever, maar er geldt een hoge premie op het doorvoeren van aanpassingen/wijzigingen.
- Technische scope moet zo veel mogelijk worden gedefinieerd in het EPC-contract, anders is de kans op overschrijding van het budget en de deadlines groot.
EPCM
- Financiële risico voor de bouw ligt bij de opdrachtgever.
- Opdrachtgever behoudt meer controle over projectmanagement.
- EPCM-aannemer fungeert als adviseur en coördinator voor engineering, inkoop en constructie.
- Meer invloed en controle in elke fase van de uitvoering door de opdrachtgever, maar een hoger risico op claims als gevolg van interfaces tussen aannemers.
Zowel bij EPC als EPCM is een gekwalificeerd team vanuit de opdrachtgever essentieel om aannemers te managen en tijdig de juiste technische beslissingen te nemen.
Zo bepaal je welke vorm je kiest
Welke projectvorm is het meest geschikt voor jouw project en sluit het beste aan bij de behoefte van de organisatie? Door middel van een contractstrategie bepaal je welke vorm het meest geschikt is voor jouw project. Hierbij wordt gekeken naar een aantal essentiële elementen, zoals de complexiteit en status van het ontwerp en de capaciteit van de opdrachtgever om alle fasen van het project te beheersen. Het maken van de juiste keuzes in een contractstrategie is van cruciaal belang en kan aanzienlijke gevolgen hebben voor het succes van het project.
Wat is de beste keuze voor mijn project?
Elk project is uniek, dus er is geen universele regel voor het kiezen van de beste aanpak in een contractstrategie. De keuze tussen EPC of EPCM hangt af van de specifieke projectbehoeften, het gewenste betrokkenheidsniveau van de opdrachtgever en de gewenste risicoverdeling.
Projecten met veel variabelen en specialisaties kunnen baat hebben bij het flexibele karakter van het EPCM-model, terwijl gestandaardiseerde projecten waarschijnlijk beter passen bij het EPC-model. Bovendien is de keuze tussen de verschillende modellen sterk afhankelijk van de robuustheid van de eigen organisatie. Het is van groot belang om de voor- en nadelen te begrijpen, omdat dit de basis vormt voor een geslaagd verloop van het project.
Vijverberg heeft ruime ervaring in het ontwikkelen van contractstrategieën voor complexe bouwprojecten. Benieuwd wat wij kunnen betekenen voor uw project? Neem vrijblijvend contact op met Jan-Willem van Beek.